تولد هنر هفتم در ایران

ورود اولین دستگاه سینماتوگراف (دوربین فیلم‌برداری) به ایران همراه کاروان مظفرالدین‌شاه که درحال بازگشت از اروپا بود، آغازگر رخدادهای تاریخی بسیاری بود. تصاویری از کارنوال اسناند در اروپا، نخستین تصاویری بود که توسط این دستگاه ضبط و ثبت شد. با ورود سینماتوگراف به ایران و تنها ۵ سال پس از اختراع سینما توسط برادران لومیر، اولین سالن سینمای ایران در سال ۱۲۷۹ در شهر تبریز با نام «سینما سولی» توسط کاتولیک‌ها ساخته شد. پس از آن در سال ۱۲۸۳ سالن دیگری در خیابان چراغ گاز تهران و هم‌زمان سالن سینمای رشت و پس از آن در سال ۱۲۹۳ سالن سینمای بوشهر و مشهد نیز راه‌اندازی شدند.

همه‌ی اولین‌های سینمای ایران، از نخستین سالن سینما در تبریز گرفته تا نخستین فیلم ایرانی بر روی پرده، همه و همه در کمتر از سی سال رخ داد. تحولات دنیای هنر هفتم با سرعت زیادی در حال وقوع بود و مدت زیادی طول نکشید تا فیلم‌های صامت، بلندخوانی میان‌نویس‌ها و سالن‌های چندکاربردی که علاوه بر نمایش فیلم، شعبده‌بازی و تردستی هم در آن‌ها اجرا می‌شد، با رشد سینما و صنعت فیلم‌سازی در ایران به تدریج کم‌رنگ و منسوخ شدند. فیلم سینمایی «دختر لر»، نخستین فیلم ناطقی بود که توسط سینمای هند و با روایت یک داستان عاشقانه روی پرده سینمای ایران آمد. استقبال از تولیدات فیلم‌سازان ایرانی نیز با تولید فیلم‌هایی مثل شیرین و فرهاد، فردوسی، لیلی و مجنون و … قابل‌توجه بود اما با بالا گرفتن آتش جنگ جهانی دوم، سینمای ایران مدتی دچار رکود شد.

به تدریج و از سال ۱۳۲۲ با اوج‌گیری دوباره سینمای ایران، کارگردانان ایرانی با ساختن فیلم‌های عامه‌پسند جایگاه خود را در گیشه به دست آوردند. موضوعات این فیلم‌ها عمدتا عاشقانه، جنایی و سرگرم‌کننده بودند تا رضایت مخاطبان را به دست بیاورند و جانی دوباره به سالن‌های سینما ببخشند. کسانی چون اسماعیل کوشان، که به عنوان پدر سینمای ایران شناخته می‌شود، هوشنگ طاووسی و ساموئل خاچیکیان که نخستین فیلم در سینمای دفاع مقدس را بر روی پرده آورد، از پیش‌گامان نخستین سال‌های فیلم‌فارسی بودند.

از اوایل ۱۳۴۰ تولید بیش از اندازه فیلم‌های گیشه‌ای که تنها با هدف ایجاد سرگرمی ساخته می‌شدند، انتقادات زیادی را به دنبال آورد. سینمای «موج نو» ایران در همین زمان بود که نخستین بارقه‌ها را از خود نشان داد. در حدود سال‌های ۱۳۴۸ تقابل سینمای موج نو و فیلم‌فارسی شدت گرفت؛ قشر تحصیل‌کرده از فیلم‌فارسی و موضوعات آن استقبال نمی‌کردند و همین موجب رشد و ترقی سینمای موج نو در ایران شد. بزرگانی چون کیارستمی، مهرجویی، حاتمی و شهیدثالث از جمله فیلم‌سازان پیشرو موج ‌نو در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی بودند.

فیلم «خانه سیاه است» از فروغ فرخزاد، «خشت و آینه» ابراهیم گلستان و «شب قوری» از جمله فیلم‌هایی است که در این دوره اکران شده‌بود. اکثر این فیلم‌ها مبتنی بر وقایع تجربی و واقعیت‌های جامعه آن روز ایران ساخته می‌شد. برای مثال «خانه سیاه است» مبتنی بر زندگی جزامیان در «آسایشگاه جزامیان باباغی» در تبریز ساخته شده‌بود که در جشنواره فیلم ونیز سال ۲۰۱۹ پس از ۵۷ سال به اکران در آمد. از جمله شناخته‌شده‌ترین فیلم‌های موج نو می‌توان به «گاو» داریوش مهرجویی که با الهام از کتاب «عزاداران بَیَل» غلام‌حسین ساعدی ساخته شده‌بود و «قیصر» مسعود کیمیایی اشاره کرد. سینمای موج نو تا به امروز و در نسل دوم و سوم آن در دهه‌های هفتاد و هشتاد ادامه‌دار بوده‌است که از جمله فیلم‌های این دوره می‌توان به درباره الی، هامون، جدایی نادر از سیمین و فروشنده اشاره کرد.

سینمای کودک و نوجوان نیز در ایران سال‌ها طول کشید تا به رسالت خود پی ببرد. مخاطب فیلم‌های سینمایی کودک و نوجوان تا مدت‌ها در اصل بزرگسالان بودند؛ بازیگران کودک بیشتر برای سروشکل دادن به داستان اصلی فیلم‌نامه حضور داشتند تا اینکه کاراکترهای اصلی داستان با قصه‌های منحصر به خود باشند. اما این ژانر به تدریج از دهه ۴۰ جایگاه خود را به دست آورد و فیلم‌های سینمایی با مخاطب هدف کودک و نوجوان روی پرده سینما رفت. هم‌چنین پس از تاسیس کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۴۴، تولیدات سینمایی برای این گروه سنی به لحاظ کمیت و کیفیت ارتقا یافت.

در طول این سال‌ها سینمای ایران با وجود تمام رکودها، ممیزی‌ها و سانسورها چه قبل و چه بعد از انقلاب، تا به این‌جا به حیات خود ادامه داده و هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر هفتم را با جریان خود همراه کرده‌است. به همین بهانه و به صورت نمادین، ۲۱ شهریور به عنوان روز سینما در ایران نام‌گذاری شده‌است.

سینماسروش نیز یکی از خدمات پیام‌رسان سروش‌پلاس است که آرشیوی از فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی و خارجی را برای مخاطبان خود به نمایش گذاشته تا کاربران و علاقه‌مندان به سینما و تلویزیون، با اینترنت یک سوم امکان دسترسی به فیلم‌ها، سریال‌ها و انیمیشن‌های این مجموعه را داشته‌باشند. در دسته‌بندی‌های مختلف این سرویس می‌توانید با توجه به ژانر مورد علاقه خود به صورت آنلاین و بدون نگرانی از حجم بسته اینترنت و اشغال فضای حافظه تلفن همراه، از مشاهده‌ی ساعت‌ها فیلم و سریال و هم‌چنین کارتون و انیمیشن ایرانی و خارجی لذت ببرید!

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *